Anonyma

In 1959 publiceerde de Duitse journaliste Marta Hillers onder het pseudoniem Anonyma een bijzonder dagboek. Daarin beschreef ze met een afstandelijke en laconieke stijl de verschrikkingen die Duitse vrouwen in 1945 moesten ondergaan vlak na de val van Berlijn en de Russische bezetting van de stad. Hun mannen, vaders of vrienden waren nog niet terug van het front, hadden de oorlog niet overleefd, of zaten in een krijgsgevangenkamp. De vrouwen waren op zichzelf aangewezen en vormden een gemakkelijke prooi voor de feestvierende en wraakzuchtige Russen. Jong of oud, geen vrouw werd gespaard.
Anonyma neemt een pragmatisch besluit: ‘Hier is een wolf nodig om mij de andere wolven van het lijf te houden. Officier, commandant, generaal, zo hoog mogelijk.’ Ze legt het aan met de Russische majoor Andrej. En ze is niet de enige die zo handelt: seks in ruil voor voedsel en vooral bescherming tegen verkrachtingen is voor hen de enige manier om te overleven. Afstomping door honger, kou, angst en vernederingen wint het van waardigheid, eer en schuldgevoel.
Het dagboek van Marta Hillers werd indertijd in Duitsland met afschuw ontvangen en uit de markt gehaald. Niet de Russen moesten het ontgelden, maar die eerloze Duitse vrouwen. Met de film ANONYMA, gebaseerd op fragmenten uit het dagboek, doorbreekt regisseur Max Fäberböck het zwijgen over deze episode uit de Tweede Wereldoorlog. Hij neemt in zijn film geen stellingname en vertelt het gruwelijke verhaal van Anonyma. Getrouw aan het boek wordt zij koel en afstandelijk gespeeld door Nina Hoss, één van Duitslands beste actrices.